Хөгжлийн банкны зээлийг "ЖДҮ" шиг сүртэй шалгаж эхэллээ

Хөгжлийн банкийг үндэсний эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийг хангах, импортыг орлох, экспортыг нэмэгдүүлэх үйлдвэрлэл, үйлчилгээг хөгжүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, дэмжих зорилгоор 2011 онд байгуулсан. Гэвч Хөгжлийн банкнаас олгосон нийт зээлийн 50 гаруй хувь нь чанаргүй зээл болсноор өнгөрсөн сараас чанаргүй зээлийн мэдээллийг олон нийтэд ил зарласан. Ингэснээр анхаарлын төвд ороод байгаа. Тиймээс Хөгжлийн банкнаас төр, нийтийн ашиг сонирхолд хохирол учруулж буй нэр бүхий чанаргүй зээлийг шүүхээр шийдвэрлүүлэхээр холбогдох байгууллагуудад нэхэмжлэл гаргаад байгаа юм. Тэгвэл Хөгжлийн банканд үүсээд буй нөхцөл байдалтай холбоотойгоор АТГ-аас мэдээлэл хийлээ.

АТГ-т Хөгжлийн банкнаас нэгдүгээр сарын 28-нд ирүүлсэн гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг үндэслэн 220200075 дугаартай хэрэг нээн мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж эхэлжээ. Тодруулбал, Хөгжлийн банкнаас ирүүлсэн хугацаа хэтэрсэн, чанаргүй ангилалд хамааруулсан 52 зээлийн журам, баримт бичиг, зээл олгосон албан тушаалтнууд нь эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж зээлдэгчдэд давуу эрх олгосон, хахууль авсан эсэх зэргийг ажлын хэсэг байгуулан шалгаж эхэлсэн байна. Түүний хэлснээр мөрдөгчдийн ажлын хэсэг гаргаж Хөгжлийн банкны асуудлыг ЖДҮ-ийн хэрэг шиг сүржин шалгаж эхэлжээ. Гурван жилийн өмнө ЖДҮ-ийн хэргийг мөрдөгчдийн баг шалгаж УИХ-ийн олон гишүүн нэр холбогдсон ч цөөн хэд нь хариуцлага хүлээгээд өнгөрч байв.

Хөгжлийн банкны чанаргүй зээлийн хэрэг өнгөрсөн сараас гарч ирсэн асуудал биш. Аль 2016 оноос яригдаж 2019 онд ЗГХЭГ-аас чанаргүй зээлийн асуудлыг хөндөж эхэлсэн юм. Гэсэн хэдий ч хоёр жилийн хугацаанд нам жим явсаар саяхнаас Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Н.Мандуул мэдээллийг ил тод зарлаж нөгөө талд Засгийн газар дэмжсэнээр анхаарлын төвд орж шалгаж эхэллээ.

Энэ талаар АТГ-ын хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газрын ажилтан Н.Тэмүүлэн “Мөрдөн шалгах ажиллагааны хүрээнд илэрсэн Монгол Улсын хөгжлийн банканд учирсан хохирлыг арилгуулахаар хэд хэдэн төрлийн арга хэмжээг авч ажиллана. Тухайлбал, зээлийн гэрээг шалгаж зориулалтын бусаар зарцуулсан тохиолдолд зээлийг эргэн төлүүлж гэрээг цуцлуулах, зээлдэгч компанийн болон хувийн хөрөнгө, дансанд хязгаарлалт тогтоож, ААН болон эздийн нууцлагдмал хөрөнгийг ил болгож төрийн  хохирлыг барагдуулна. Мөрдөн шалгах ажиллагаа эхэлснээс хойш 8.5 тэрбум төгрөгийг Хөгжлийн банканд эргэн төлсөн. Тэгэхээр зөвхөн зээл авсан ААН биш зээл гаргахад оролцсон албан тушаалтны хөрөнгийг битүүмжлэх, захиран зарцуулах эрхийг хязгаарлах зэрэг арга хэмжээ авна” гэв.

Түүнчлэн АТГ-аас иргэдийг хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авахдаа эх үүсвэр, бүртгэл, банкны барьцаанд байгаа эсэхийг нарийвчлан нягтлах шаардлагатайг онцлон анхаарууллаа. Учир нь Хөгжлийн банктай холбоотой асуудлаар зээлдэгчийн хөрөнгийг битүүмжилж байгаа аж. Тухайлбал, “Гантиг вилла” хотхоны есөн блок нь Монгол Улсын хөгжлийн банкны барьцаанд байгаа, хуулийн байгууллагын хязгаарлалттай хөрөнгө юм байна. Ер нь Хөгжлийн банктай холбоотой асуудлаар гэлтгүй энэ төрлийн асуудал их байдаг учраас холбогдох газраас сэрэмжлүүллээ. Ямартай ч АТГ-аас мөрдөн шалгах ажиллагаа эхэлсэн цагаас зээлдэгчдийн хөрөнгөд хязгаарлалт тогтоож одоогийн байдлаар 186 үл хөдлөх хөрөнгө, 124 тээврийн хэрэгсэл, нэг үйлдвэрийн барилга, нэг лиценз, 13 дансны захиран зарцуулах эрхийг хязгаарлаад байгаа юм байна.

Хөгжлийн банктай холбогдох асуудал тасардаггүй. Анхны захирал асан Н.Мөнхбат хэрэгт холбогдож түүний хэргийг шүүхээр шийдсэн. Н.Мөнхбатын хэргийг шүүхээс гэм буруутайд тооцсон ч хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгоод байгаа. Гэхдээ түүнийг ажлаа хийх явцдаа нэр бүхий компанид давуу байдал олгосон тул Хөгжлийн банканд хохирол учруулсан гэж үзэн, найман тэрбум төгрөгийг давуу байдал олж авсан компаниар эргүүлэн төлүүлэх шийдвэр гарсан байгааг АТГ-аас мэдээлсэн. Хөгжлийн банктай холбогдох хэргүүд ЖДҮ шиг сүржин эхэлж хэдхэн нь хариуцлага хүлээсэн болоод дарагдах вий гэсэн болгоомжлол ч байна.

Б.БЯМБАЖАРГАЛ

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин