Л.Оюун-Эрдэнийн авилгын эсрэг амбиц алгуурхан замхарч байна

Авилгын индексээрээ 111-д эрэмбэлэгдэж байсан Монгол Улс нэг байраар урагшилж 110-р байранд  бичигдсэн тухай мэдээлэл өчигдөр гарлаа. Чамлахаас чанга атга гэгчээр ухраагүй урагшилсанд талархъя.   Өнгөрсөн зун наадмаас өмнөхөн  Засгийн газар Авилгын эсрэг ажлын хэсэг байгуулж, ХЗДХ-ийн сайдаараа ахлуулж байв. Тэр цагаас хойших хагас жилийн хугацаанд  тус хорооны хийсэн ажлын үр дүн нэг иймэрхүү янзаар илэрхийлэгдэж байгаа нь энэ байх. Гэхдээ хэрэв иймэрхүү хурдаар багцаалж тооцвол авилгагүй улс болтол дахиад хэдэн арван жилийн хугацаа хэрэгтэй юм шиг байна.

Авилгын эсрэг ажлын хэсгийнхний эхний ээлжийн зорилго гэвэл энэ индексийг 100-ын дотор оруулах буюу хоёр оронтой тоогоор илэрхийлэгдэх хэмжээнд хүргэх явдал юм.

Авилгын эсрэг ажиллагааг МАН тэргүүлэх зорилтоо гэж тунхаглаж, 30 дугаар Их хурлаараа   намын дүрэмдээ өөрчлөлт оруулж хэрэв авилгын хэрэгт орооцолдсон бол намаас хасах заалт оруулсан. Мөн тус Их хурал дээрээ Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, намын генсек Д.Амарбаясгалан нар энэ сэдвийг онцолж, ер нь МАН бүхий л эд эсээрээ авилгын эсрэг байгаагаа харуулсан.

Гэвч авилгатай зарласан дайны уухай нь сонсогдоод байхаас утаа нь нэг л харагдаж өгөхгүй байна.  Байсхийж байгаад л авилгын хэргээр баривчлалаа саатууллаа, нэгжлээ, их  хэмжээний мөнгө төгрөг хурааж авлаа гэдэг ч тэгсхийгээд замхарч, зарим нь бүр мартагдах дээрээ хүрч байгаа учраас  ингэж хэлэхээс өөр арга алга.

Үүний хамгийн сүүлийн жишээ нь Улаанбаатар төмөр зам ХНН-ийн Дотоод аудитын газрын дарга Ж.Пунцагийг 48 цаг саатуулаад  сулласан явдал. Үүнийг УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар “спорт загасчлалтай” зүйрлэж энэ нь өөрөө авилгын бас нэг хэлбэр гэдгийг хэлсэн.  Энэ Пунцаг гэгч нь Гадаадын иргэн харьяатын газар ажиллаж байхдаа Хятад иргэдээс авилга авч энэ хэргээрээ шүүхээс ял шийтгүүлж байсан нэгэн гэдгийг УИХ-ын гишүүд хүртэл нотолж байв. Түүнийг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн дотны найз гэдгийг эх сурвалжууд онцолж байгаа юм. Гэхдээ Ж.Пунцагт  хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлсэн гэдгийг АТГ-аас мэдээлсэн.  Түүний хэрэг хэзээ хэрхэн шийдэгдэх нь Ерөнхий сайдын авилгатай тэмцэх  зориг хүслийг ямар нэг хэмжээгээр илэрхийлэх байх гэж хүлээе.

Өнгөрсөн намраас эхлээд бараг өдөр бүр л авилгын хэргээр хэн нэгэн албан тушаалтныг баривчилж  байсан ч тэгсхийгээд сулладаг. Ингэхдээ АТГ буруутай гэдгийг нь хэлдэг, үргэлжлүүлэн шалгана гэдэг.  Гэсэн ч түүнээс хойш бараг хагас жил шахам хугацаа өнгөрч байхад мөнөөх баривчлагдагчдаас нэг нь ч хариуцлага хүлээлгүй өдийг хүрч байна.

Авилгын хэрэгт оноох хариуцлагыг чангатгах заалтыг зохих хуулинд оруулах тухай аль халуун зунаар ярьж эхэлсэн ч одоогоор хэрэгжиж биежсэн юм алга.

Хөгжлийн банкнаас ар өврийн хаалгаар авсан өдий төдий тэрбум төгрөгийн зээлээ төлөхгүй  ороолж яваа 26 компанийг ил зарлаж шүүхэд хандаад байгаа. Хөгжлийн банк хөгжүүлдэг бус улс төр бизнесийн бүлэглэлийнхнийг хөлжүүлдэг банк болсон гэдгийг  иргэд хэлж байна.  УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар Хөгжлийн банкны зээлийг тодотгож “Монгол Улс бүрэн авлигажсан, ядуу улс орны нэгд орсон. Бид бүх системийн авилгад идэгдсэн” гэжээ.

Ам ажил хоёр зөрөхийн халуун жишээг МАН харуулсаар ирсэн. Үүний нэг тодорхой жишээ  нь авлагчидтай хийх тэмцэл болж магадгүй. Яагаад гэвэл, анх эхэлж дээр доргүй чанга дуугарсан шигээ авилгын эсрэг байж чадсангүй. Авилгатай тэмцэх амлалт зугуухан замхарч,  хэн ч ямар ч хариуцлага хүлээсэнгүй. Хариуцлага тооцсон ганц нэгнээ өөрсдөдөө зориулсан хялбаршуулсан нөхцөлөөр торгоод толгойг нь илээд явуулна билээ.

Үүнийг авилгатай тэмцэж байна гэж харахгүй. Монголын нийгэм Ерөнхий сайдаас ярьсан шигээ авилгатай тэмцэхийг харж хүлээсээр байгаа.