Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар нийтийн сонсгол зохион байгууллаа

УИХ-ын нэр бүхий 37 гишүүнээс Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийг Монгол Улсын Үндсэн хуульд нийцүүлэх, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар Нийтийн сонсгол зохион байгуулах саналыг өнгөрсөн сарын 19-ний өдөр УИХ-ын даргад хүргүүлсэн.  

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооноос холбогдох хуулийн дагуу 2021 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр нийтийн сонсголыг Төрийн ордонд зохион байгууллаа. Нийтийн сонсголд УИХ-ын гишүүд, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Цагдаагийн ерөнхий газар, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Улсын ерөнхий прокурорын газрын удирдлага, төлөөллүүд болон ажиглагч, оролцогчоор бүртгүүлсэн 15 иргэн оролцлоо.

Нийтийн сонсголын эхэнд НЗДТГ-ын Хууль, эрх зүйн газрын ахлах мэргэжилтэн Б.Ууганбаяр, ЦЕГ-ын Хуулийн хэлтсийн дарга, цагдаагийн хурандаа Л.Нямдаваа, ХЭҮК-ын гишүүн Г.Нарантуяа нар Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн хэрэгжилт, нөхцөл байдлын талаарх танилцуулгыг хийв.

ЦЕГ-аас Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн хэрэгжилтэд үнэлгээ хийж зөрчил, давхардлыг арилгах саналыг дэвшүүлэв. Мөн иргэдийн үзэл бодлоо илэрхийлэх, тайван замаар хуран цуглах эрхээ эдлэх хэлбэрийг баталгаажуулах, төр, иргэн хоорондын харилцан, хамтран ажиллах дэг горим болон жагсаал, цуглаан зохион байгуулахтай холбоотойгоор нутгийн захиргааны болон бусад төрийн байгууллагын чиг үүргийг тодорхой тусгах замаар эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох шаардлагатай байгаа талаар хуулийн хэрэгжилтийн танилцуулга хийх үеэрээ онцлон дурдлаа.

Түүнчлэн ХЭҮК-ын гишүүн Г.Нарантуяа танилцуулгынхаа үеэр тайван, хүчирхийллийн бусаар явуулж буй жагсаал цуглааныг хамгаалах, дэмжих, боломж олгох үүднээс тус хуулийг сайжруулах, тайван жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөөг гарцаагүй тохиолдолд хязгаарлах үндэслэл, журмыг маш тодорхой хуульчлах, жагсаал, цуглааныг сум, дүүргийн Засаг даргад мэдэгдэж бүртгүүлэх зохицуулалтыг боловсронгуй болгох зэрэг Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийг МУ-ын иргэн хүний эрх, эрх чөлөөгөө эдлэх үр дүнтэй баталгаа болгоход чиглэгдсэн тодорхой таван саналыг дэвшүүлэв.

Танилцуулгатай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнхцэцэг, Д.Сарангэрэл, Д.Ганбат болон бусад оролцогчид асуулт асууж, хариулт авлаа.

Сонсголын хааж УИХ-ын гишүүн Н.Учрал хэлсэн үгэндээ, “МУ-ын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар зохион байгуулагдсан хүний эрхийн үндэсний чуулганд тавигдсан илтгэлүүд, иргэний нийгмийн байгууллагууд, жагсаал цуглаан зохион байгуулагчид, хөдөлгөөнүүдийн зүгээс өгсөн саналуудыг үндэслэн өөрийн санаачилсан хуулийн төсөлд санал авахаар Засгийн газарт хүргүүлсэн. Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн төсөл боловсруулагдаад Засгийн газрын хуралдаанаар орохоор бэлтгэгдэж байгаа. Цаашдаа эдгээр хуулиудыг нэгтгэн батлуулахад онцгой анхааран ажиллана.

Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийг 1994 онд анх батлан гаргаснаас хойш нийтдээ таван удаа нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлт оруулсан хэдий ч төрийн байгууллага, иргэдийн хооронд үл ойлголцол үүсэх, жагсаал цуглаан хийх эрхээ эдлэхэд өөр ашиг сонирхлоор жагсаал, цуглаан зохион байгуулснаас болж нийгэмд эмх замбараагүй байдал үүсэх, нийгмийн хэв журам алдагдах зэрэг тохиолдлууд гарч байсныг бид эргэн санах учиртай. Иймд төрийн нэрийн өмнөөс нийгмийн хэв журмыг хамгаалах үүднээс чиг үүргээ биелүүлж байгаа цагдаагийн эрх, үүргийг тодорхой болгох, бүртгэж байгаа Засаг даргын эрх үүрэг болон хүсэлт илгээсэн байгууллага, хөдөлгөөнүүдийн хариуцлагыг тодорхой болгож өгөх шаардлага байна гэдэг нь өнөөдрийн сонсголоос тодорхой болж байна. Мөн хил хязгаараа тодорхой болгох, төрийн үйлчилгээг цахимжуулахтай холбогдуулан заавал биеэр бус цахимаар хүсэлтээ өгөх, хуулийн хийдэл, давхцлыг арилгах, жагсаал, цуглаан, суулт, өлсгөлөн зэрэг нэр томьёоны хувьд тодорхой болгож ангилах зэрэг иж бүрэн зохицуулалтыг хийх шаардлагатай байна” хэмээв.