Ёсчлогдож ч амжаагүй байгаа 2022 оны төсөвт  Засгийн газар тодотгол хийх үү

  Төсвийн тухай хууль УИХ-ын гишүүдийн гараас гараад бэх нь хатаж амжаагүй байна. Түүнчлэн энэ хуулийг ёсчилсоны дараа Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт хүргүүлнэ гэж байв.  Ерөнхийлөгч энэ хуулийн зарим заалт, тухайлбал 32 тэрбум төгрөгөөр Богд Зонховын  цогцолбор барих заалтад хориг тавьж болзошгүй байгаа. Учир нь энэ асуудал өнгөрөгч амралтын өдрүүдээр олон нийтэд тодорхой болж, нийгэмд томоохон бухимдал үүсгээд буй.

Тиймээс Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Даваа гарагт зарим дарга нарыг дуудаж цогцолбор тойрсон асуудлаар арга хэмжээ авахаар төлөвлөж байгаа гэдгийг олонхын бүлгийн дарга мэдээлсэн.

Харин Соёлын сайд Ч.Номин энэхүү 32 тэрбумыг ашиглахгүй, царцаана гэдгээ хэлсэн. Хэдийгээр батлагдсан хуулийн дагуу төсвөө зарцуулах үүрэгтэй ч бас царцаах эрх мэдэл нь түүнд буй. Энэ талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан “Захиалагч байгууллага буюу төсвийн захиран зарцуулагч сайд нь үүнийг бариулахгүй гэвэл төсөвт хэмнэлт гарна. Сайн л биз” гэсэн нь сайдын эрхийн асуудал гэдгийг тодотгож хэлсэн хэрэг.

Цогцолбор барих 32 тэрбум төгрөгийг царцаах, эсвэл Засгийн газар төсөвтөө тодотгол хийж дахин өргөн барих хоёр хувилбар яригдаж байна.

Энэ талаар УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн:

“Засгийн газар Богд Зонховын хөшөөний санхүүжилтийг царцаахаар болсон. Нийгмээс маш хүчтэй шүүмжлэл ирж байна. Үүнтэй холбоотой Ерөнхийлөгч хүмүүс дуудаж, тодорхой чиглэл өгсөн. Түүний дагуу царцаах шийдвэр гаргаж байгаа юм байна” гэдгийг дуулгаж, “Төсвийн хуулиараа шийднэ. Засгийн газраас төсвийн хуулийнхаа нэмэлт өөрчлөлтийг өргөн барьж шийдүүлнэ гэсэн үг” гэдгийг тодотгож хэлсэн.

Үүнээс харахад Засгийн газар 2022 оны төсөвтөө тодотгол хийж УИХ-д дахин өргөн барьж магадгүй байна. Ер нь хууль нь ийм.

Төсөв ингэж батлагдаад ганц сарын  ч нүүр үзэлгүй тодотголын тухай яригдаж байсан тохиолдол урьд өмнө үгүй биз. Төсвийн нэг чухал үзүүлэлт бол ТОГТВОРТОЙ байх явдал. Бүр хуульчлан зохицуулдаг. Цөөн хэдэн зайлшгүй тохиолдолд төсвийн тодотгол хийх заалттай.

Харин Богд Зонхова бурхны цогцолборын тухайд  Төсвийн тухай хуулийн “34.3.2.тухайн хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон аливаа гэрээ байгуулагдаагүй” гэсэн заалттай илүү уялдана.

Сангийн сайд Б.Жавхлан “Тендер нь зарлагдаагүй, гэрээ нь хийгдээгүй байхад ямар ч гүйцэтгэл байх ёсгүй гэдгийг хэлсэн. Тэгэхээр 2021 оны төсөвт суусан 1,5 тэрбум төгрөг ч тухайн “сайн дур”-ын гүйцэтгэгч нарт хүртээлгүй болж байна гэсэн үг.

Барилгын тухай хуулийн 32.1.11-д зураг төсөлгүй барилга, байгууламжийг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөнд тусгуулахгүй байх.

Төсвийн тухай хуулийн 34.3.2-т тухайн хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон аливаа гэрээ байгуулагдаагүй бол гэсэн заалт бас байна.

Хуулийн эдгээр зохицуулалтуудаас харвал аль ч талаасаа шаардлага хангаагүй, төслийн төсвийг 6 дахин нэмэгдүүлж  улсын төсөвт суулгасан дүр зураг харагдаж байгаа юм.

Төсөв бол ерөнхий ойлголтоороо төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай  санхүүгийн эх үүсвэр юм. Тиймээс нягт нямбай тооцсон, нарийн хуваарилсан,  нэг төгрөг бүр нь үр өгөөжтэй байх учиртай биз.

Харин ийм гэнэхэн бөгөөд сэмхэн заалтаар 32 тэрбумыг төсөвлөсөн нь  Засгийн газрыг төсвийн тодотголыг дахин өргөн барихад хүргэх бололтой.

Б.Тулга