Б.Жавхлан сайд “Ёстой”-гоо ёсчилбол төрийн мөнгийг төөрүүлдэг дарга нар даруулгатай болно

 Сангийн сайд Б.Жавхлан өчигдөр хэвлэлийнхэнд мэдээлэл өгөх үеэрэээ “төрийн мөнгө эзэнгүйдэж болохгүй” гэсэн санааг илэрхийлсэн. Энэ нь угтаа төрийн мөнгийг  банкиндаа авч байршуулсныгаа түүгээрээ авч хэрэглэчихээд мэлийж мэлтийгээд сууж байдаг тэр хүмүүстэй холбож хэлсэн үг.  

Б.Жавхлан  сайд "Төлбөрийн чадваргүй болж татан буугдсан банкийг шалгахаар нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалын мөнгө байж байдаг. Төрийн мөнгө ингэж эзэнгүйдэж болохгүй... Банкны эрсдэлээс гадна тэр банкинд аваачиж байршуулсан төрийн мэдлийн хүмүүстэй хариуцлага ярих ёстой. Цаашид ийм эрсдэл дахин гаргаж болохгүй хатуу зарчим, хууль дүрэмтэй болох ёстой" гэсэн байр суурьтай байна гэлээ.

Сайдын энэ “ёстой”-нуудыг хоёр гараа өргөн дэмжихээс өөр аргагүй.  Хамгийн сүүлийн амьд жишээ гэвэл  “Эрдэнэт үйлдвэр” 2018 оноос Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкинд барйшуулах мөнгөний хэмжээгээ 179 сая  төгрөгөөс 45 тэрбум болтол өсгөсөн баримт дэлгэгдлээ. Энэ нь сар бүр ойролцоогоор 4 тэрбум төгрөгийг нэмж байршуулж байсан гэсэн үг.  Эрдэнэт ингэж ҮХО-ын банкинд байршуулах мөнгөө огцом нэмэгдүүлсэн цаг үе нь Д.Сумъяабазарын УУХҮ-ийн сайдаар ажиллаж байсан хугацаатай давхцаж байгаагаараа учир шалтгааны учиг ньаяндаа торойгоод эхэлж байна.  

Сангийн сайд асан Ч.Хүрэлбаатар “ҮХО-ын банкинд  байгаа төрийн 114 тэрбум төгрөгөө авч чадахгүй байгаа” гэсэн мэдээллийг өгсөн. Түүнчлэн Эрдэнэт үйлдвэр хадгаламж хэлбэрээр байршуулсан 45 тэрбум төгрөгөөсөө ердөө 200  саяыг нь эргүүлэн авсан тухай “Шилэн” Цогоо мэдээлжээ.  ҮХО-ын банкнаас гадна Чингис хаан банкинд ч бас төрийн 100 гаруй тэрбум төгрөг байршуулсан. Бас л эрсдэлтэй  байгаа гэсэн мэдээллийг Сангийн сайд асан өгсөн.

Хэрэв энэ нэр бүхий хоёр банкны  байдал ингэтлээ доройтсон бол “Капитал”-д байршиж байсан төрийн 300 тэрбум төгрөгийн хувь заяа энд давтагдаж болзошгүй юм.

Төрийн мөнгө гэдэг бол түмний мөнгө. Түүнийг захиран зарцуулах эрх бүхий “том толгой” дарга нар арилжааны банкуудтай бараг хувийн тохироо хийж хөрөнгө мөнгөө байршуулдаг нь эцэстээ  “төрийн мөнгө эзэнгүйдэх” шалтгаан болж байгаа юм.

2018 онд Монгол Улсын Засгийн газар санхүүгийн сахилга батыг сайжруулах ажлын хүрээнд  төрийн мөнгийг зөвхөн Төрийн санд байршуулах, арилжааны банкинд байршуулсан төрийн мөнгийг татан авах ажлыг эхлүүлж байв. Энэ ажил одоо ч гэсэн үргэлжилж байгаа байх.  Харин харамсалтай нь Эрдэнэт мэтийн том үйлдвэрийн “даам гарсан” дарга нар дураараа дургиж Засгийнхаа энэ шийдвэрийг  үл тоомсорлосон нь энэ мэт.

Төрийн мөнгийг банкуудад байршуулан мөнгө "угаасан" дарга нар хариуцлага үүрдэггүй учраас ийм байдал давтагдсаар байна.

Харин Б.Жавхлан сайд энэ талаар “Тэр банкинд аваачиж мөнгө байршуулсан төрийн мэдлийн хүмүүстэй хариуцлага ярих ёстой. Цаашид ийм эрсдэл дахин гаргаж болохгүй хатуу зарчим, хууль дүрэмтэй болох ёстой” гэдгийг хэллээ.Та маш зөв ярилаа.

Гэхдээ хэлэх хийх хоёрын хооронд алд дэлэм зай бий. Одоо та “ёстой”-гоо ёсчилж ажил хэрэг болгосноо ард түмэндээ харуулах хэрэгтэй болж байна.

Төрийн мөнгийг арилжааны банкаар дэмжуулан “нохойн замаар” оруулдаг дээрэм ч гэх үү, хулгай ч гэхүү ийм байдлыг засч залруулбал иргэд олон түмэн чинь танд сайдын хувьд “А” үнэлгээ өгнө.    

М.Нэргүй