“Эрдэнэт үйлдвэр” ҮХО-ын банкинд байршуулах мөнгөө сар бүр 4 тэрбум орчмоор нэмэгдүүлжээ

Монголын арилжааны банкууд төрийн мөнгийг “тонгочуулж”  тоглох дуртай. Ялангуяа төрийн сангууд болон төрийн өмчит  томоохон үйлдвэрийн газруудын хөрөнгө мөнгийг байршуулах уралдаанд ханцуй шамалдаг.

Ер нь төрийн мөнгө гэдэг аваад хэрэглэчихсэн байхад араасаа нэхэл зөөлөн,  бэлэн зэлэн эх үүсвэр болдог аж. Үүний нэг жишээ нь Капитал банк. Сангийн сайд асан Ч.Хүрэлбаатарын хэлснээр  тус банк бүр 2014 оноос л  дампуурчихаад байхад явуулаад л байсан. Арга хэмжээ аваагүй удсан гэжээ.  Одоо Монголын төр нийгмийн даатгалын 300 тэрбум төгрөгөө авч чадахгүй сууж байна. 

Шилэн гэдэгэ тодотголоороо олонд танигдсан Б.Цогтгэрэл  саяхан бас нэг баримт дэлгэжээ. Тэрбээр Эрдэнэт үйлдвэрийн сүүлийн 5 жилийн  оны эцсийн балансыг нийтэлжээ. Ингэхдээ тус үйлдвэр хөрөнгө санхүүгээ арилжааны ямар ямар банкуудад хэдий хэмжээний хөрөнгө санхүүгээ байршуулсныг харуулжээ.

Эрдэнэт үйлдвэр бол 100 хувь Монголын  төрийн өмч, саалийн ганц үнээ хэвээр байгаа. Тиймээс хөрөнгө мөнгөнийх нь зарцуулалт олон нийтэд ил тод байх учиртай биз.

Тус үйлдвэр ХХБ-ны 49 хувийг Монголиан Коппер корпрэшнээс Засгийн газарт авснаас хойш буюу 2018 оноос хойш Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк /ҮХОБ/-руу 179 саяас 2,5 тэрбум дараа жил нь 45,2 тэрбум  төгрөгийг хадгаламж хэлбэрээр  байршуулжээ. Өөрөөр хэлбэл тус банктинд байршуулах мөнгөө огцом нэмэгдүүлж, барагцаалж тооцоолоход нэг сар тутам 4 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлсэн байдал харагдаж байна.  

Таны харж байгаа энэ хүснэгт бүх зүйлийг тодрхой харуулах учраас илүүг нурших хэрэггүй биз. Гэхдээ нэг зүйлийг тодруулж хэлэхэд Эрдэнэт үйлдвэр ийнхүү ҮХОБ-нд байршуулах хөрөнгөө огцом нэмэгдүүлж байсан энэ үе хотын одоогийн дарга Д.Сумъяабазарын УУХҮ-ийн сайд байсан цаг хугацаатай давхцаж байгаа юм.

Хүснэгт 1 -ийг харвал Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкинд хадгаламж хэлбэрээр байршиж буй мөнгөн дүн нь өөр бусад банкуудтай харьцуулашгүй өндөр байгаа юм.

Хоёр хоногийн өмнө Сангийн сайд асан УИХ-ын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар “ҮХОБ-д тусгай сангийн мөнгүүд байсан. Тухайлбал, энэ оны 9 дүгээр сарын 30-ны байдлаар тус банкинд төрийн 114 орчим төгрөгийн үлдэгдэл бий. Энэ мөнгөний 44,4 тэрбум нь Эрдэнэт үйлдвэрийнх. Гэвч бид мөнгөө авч чадахгүй байгаа” гээжээ. Харин Б.Цогтгэрэл 2021 оны II улиралын байдлаар Эрдэнэт үйлдвэр энэ мөнгөнийхөө ердөө 200 сая-ыг олж аваад байна гэдгийг дурджээ.